شرط حکومت صالح مشارکت مردم است؟

حجت‌الاسلام پویا معتقد است انتخابات می‌تواند در راستای آیات قرآن توجیه شود. وی معتقد است که با عدم شرکت در انتخابات افراد ناصالح سر کار می‌آیند و برای قدرت‌گیری افراد صالح باید در انتخابات شرکت کنیم.

 

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام و المسلمین حسن پویا، معاون پژوهشی نمایندگی قم مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، در پاسخ به این پرسش که میان مبانی قرآنی و شیوه انتخاباتی چه نسبتی وجود دارد؟ گفت: علی القاعده نظام انتخاباتی به این نحوی که در ایران و سایر کشورها مرسوم است، برگرفته از ادیان نیست ولی این که چه مقدار می‌تواند منطبق باشد به این بر می‌گردد که این‌ها شیوه‌هایی عقلایی است که عقلا می‌نشینند و می‌بینند کسی که می‌خواهد قدرت را در دست بگیرد چه خصوصیاتی باید داشته باشد و چه شرایطی را باید رعایت کند و چگونه انتخاب شود.

 

پویا افزود: اگر با این نگاه بنگریم، در آیات و روایات بسیار فراوان است که حاکمان باید توجه به مردم داشته باشند، باعث تقویت بنیه‌های اقتصادی شوند که در آن زمان کشاورزی و اقتصاد مطرح بوده، توجه به سلامت و معنوی روحی مردم، پاسخگو بودن به مردم، همراه بودن با مردم که در آیات و روایات بسیار وجود دارد.

 

معاون پژوهشی نمایندگی قم مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) افزود: اما نحوه انتخابات شیوه‌ای عقلایی است که بر اساس توافق عقلا حاصل شده است. آن چیزی که مهم است این است که کسانی که خود را معرفی می‌کنند، چه خصوصیاتی داشته باشند و چه ضوابطی را رعایت کنند. برخی از این ضوابط قانونی است که کمتر دیده می‌شود عمل کنند و برخی دینی و انسانی است که آن  بسیار کم رعایت می‌شود.

 

پویا در پاسخ به این پرسش که نسبت آیه «... وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ: و در كار[ها] با آنان مشورت كن و چون تصميم گرفتى بر خدا توكل كن زيرا خداوند توكل‏ كنندگان را دوست مى‌دارد» (آل‌عمران، ۱۵۹)  و انتخابات چیست؟ گفت: انتخابات نوعی مشورت است، چنانچه بیان شد، شیوه‌ای است که عقلا با تجربیاتی که اندوخته‌اند به این نتیجه رسیده‌اند که برای رسیدن به حاکم مورد قبول اکثریت از مسیر انتخابات پیش بروند. این نحوی مشورت است که در واقع کسی که می‌خواهد حاکم مردم باشد با مشورت و تعیین خود مردم مشخص می‌شود و می‌تواند مصداقی برای همین آیه باشد که اشاره کردید که حاکم باید با مشورت مردم تعیین شود.

 

وی تصریح کرد:‌ در سایر امور هم پیامبر موظف می‌شوند با اصحاب و یارانشان مشورت بکنند و وقتی به نتیجه قطعی رسیدند با توکل بر خدا کار را پیش ببرند. شاید نتیجه این سخن این باشد اگر که کاری انجام می‌شود و به نفع و ضرر مردم منجر می‌شود، همه آن به صورت کلی متوجه پیامبر نباشد و نفع و ضرر همه برای مردم و به نام مردم باشند. در انتخابات هم نتیجه چنین است. از این رو وقتی کسی رییس جمهور می‌شود، جمعی که رای نداده‌اند، نمی‌توانند بگویند که این فرد رییس جمهور ما نیست، زیرا رییس جمهوری که انتخاب شود، رییس جمهور همه و یکی کشور است. بنابراین با رای اکثریت انتخاب شده است و همه باید تابع باشند. در آیه ذکر شده نیز مفهوم آن است که اگر پس از مشورت به نظر قطعی حاصل شده همه باید تبعیت کنند.

 

معاون پژوهشی نمایندگی قم مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) در پاسخ به این پرسش که با توجه به جریان خلافت امام علی(ع) این جریان چه نسبتی با شیوه انتخابات دارد؟ گفت: آنچه را که عالمان بزرگ و اندیشمندان اسلامی در این زمینه گفته‌اند که خلافت و امامت برای امامان قطعی است و کسانی که معتقد به ولایت فقیه هم هستند برای فقیهانی که دارای شرایط کامل باشند، قطعی است، اما به فعلیت رسیدن آن به این است که مردم قبول بکنند. از این رو در زمان حضرت امیر که ۲۵ سال بعد مردم آمدند و ایشان فراز معروفی دارند که اگر این مردم نبود من خلافت را قبول نمی‌کردم، ‌معنایش همین است که اگر مردم باشند حق بالقوه به فعلیت می‌رسد،‌ از این رو ائمه دیگر نتوانستند در صحنه به این معنا ظاهر شوند که حاکمیت را نیز داشته باشند و آن به این جهت بود که به هر دلیل و علتی مردم به دنبال ائمه نرفته و حق ایشان را بالفعل نکردند و حق ایشان را نپذیرفتند و بعد از غیبت امام زمان(ع) هم روال به همین شیوه بوده است و عالمان از نظر قوه شرایط حاکمیت داشتند، اما مردم دنبال نکردند و ایشان نتوانستند این وظیفه را به انجام دهند. نتیجه این است که حضور و استقبال و قبول مردم اصل قطعی است که اگر نباشد امام معصوم(ع) یا عالمان و فقیهان دارای شرایط کامل مسئولیتی سیاسی نخواهند داشت.