دو گزارش در مورد دلایل آبگرفتگی متروی تهران تهیه شده است، یکی توسط کمیسیون عمران شورا و دیگری توسط دولت. مدیریت شهری گزارش اول را منصفانه و کارشناسی می‌داند و نسبت به گزارش دوم انتقادهای بسیاری دارد.
شاید مسافران همیشگی خط 4 متروی تهران نیز خاطرشان نمانده باشد دو ماه پیش یک هفته ای را به دلیل آبگرفتگی این خطوط از تردد توسط مترو محروم بودند. اما همچنان دلایل این آبگرفتگی توسط کمیته های حقیقت یابی که پس ازاین حادثه شکل گرفت دنبال می شود.
گزارش هایی که هدفشان جلوگیری از تکرار این حوادث است اما در حال حاضر به محلی برای نزاع و چالش میان مدیریت شهری و دولت بدل شده است. دراین میان گزارش کمیته علت یاب شورای شهر تهران مورد تایید مدیریت شهری و دولت است و هر دو بر نگاه کارشناسانه و علمی آن تاکید دارند.
در این گزارش در تشریح روز حادثه آمده است: روز یکشنبه 27 فروردین ماه در مجاورت ایستگاه خط 4 مترو و ایستگاه ارم سبزخط 5 مترو دیواره شمالی کانال سیل برگردان غرب واقع در ضلع جنوبی ایستگاه دچار آبشستگی شد. آب کانال سیل برگردان غرب وارد این ایستگاه و تونل در حال ساخت و در حال بهره برداری خط 4 مترو شد.
این اتفاق خط 4 مترو را تا ایستگاه حبیب اله تحت تاثیر قرار داد و باعث پر شدن تونل از آب و غرق شدن 3 ایستگاه آماده بهره برداری و همچنین غرق شدن 4 قطار واقع در این خط شد .
در حادثه اخیر دیوار شمالی کانال سیل برگردان غرب تهران که از سال 48 دیواره مسیر کانال کشیده شده است به حال خود رها شده بود و بیش از 250 متر از این مسیر دیواره اصلی نداشته و با پنل هایی از بتن آرمه از زمین های اطراف جدا شده بود که به دلیل گودبرداری ایستگاه مترو تهران این دیواره سست می‌شود و آب به درون ایستگاه سرریز می‌شود.
طول این دیواره 150 متر است و مشاورها در بخشهای مختلف از سال 74 در غالب گزارش‌هایی اعلام می‌کنند که این دیوار نیاز به ترمیم دارد اما متاسفانه با وجود گزارش‌های کتبی، مدیران شهری نسبت به این مساله توجه‌ای نمی کنند .البته این تذکرات به تمامی مدیران شهری قبلی نیز داده شد که نسبت به آن توجهی نشده است.
میزان بارندگی دراین نقطه نسبت به 20 سال اخیر اندک بوده است در واقع دبی آب در آن روز 38 متر مکعب بوده است در حالی که ظرفیت آن 80 متر مکعب است در نتیجه صراحتا اعلام می‌کنم میزان بارندگی در روز حادثه نقشی نداشته است .
در فاز مقابله از ساعت طلایی زمان بحران استفاده نشده است چرا که به علت کاهش ارتفاع اصلی دیواره ضلع شمالی کانال آب از ساعت 12:30 در قسمتی که ارتفاع دیواره پایین تر بود سرریز کرده و تا ساعت 1:15 دقیقه که آب شستگی در بخشی از این محدود رخ داده هیچ واکنشی جهت مقابله و جلوگیری از آب شستگی صورت نگرفته است.
عملکرد شهرداری تهران پس از وقوع حادثه در جمع آوری و کنترل آب ها در شش ایستگاه خط 4 متروی تهران قابل دفاع است.
براساس گزارش کمیته حقیقت یاب شورا، وزارت نیرو باید به وظایف خود در بخش رعایت حریم ها عمل کند. همچنین دستگاه قضایی نیز در حفظ بستر و حریم، همکاری‌های لازم با دستگاههای ذیربط داشته باشد، اما نا گفته نماند که قوانین موجود در رود دره ها و اب های سطحی در شهرها نه تنها در شهر تهران رعایت نمی شود بلکه این قوانین نیاز به بازنگری دارد.
در حالی که مسئولان استانداری تلاش می کنند وانمود شود این ایستگاه ها بیمه نبوده اند اما بر اساس این گزارش بخش حادثه دیده تحت پوشش 4 نوع بیمه بوده است. بیمه نامه ماشین آلات و تجهیزات پیمانکاران، بیمه نامه ماشین آلات، بیمه نامه سازه های تکمیل شده، بیمه نامه تمام خطر مهندسی ایستگاه های در حال ساخت که بر اساس این گزارش، حداکثر تعهد شرکت بیمه ایران در سه مورد اول 60 میلیارد تومان عنوان شده است.
علل این حادثه را می توان بر اساس این گزارش، اجرای گودبرداری در مجاورت کانال با فاصله کم، وجود رسوبات در بستر کانال و وضعیت فعلی شبکه جمع آوری آبهای سطحی دانست.
کمیسیون عمران شورا در پایان گزارش پیشنهاد داده است برای تکرار از حوادث احتمالی طرح جامع سیلاب و تهیه نقشه پهنه بندی سیلاب شهر تهران تهیه شود. همیچنین تکمیل شبکه آب سنجی در محدوده و حریم شهر تهران و صحت سنجی دستگاه های ایستگاه های هواشناسی و پیش بینی شبکه سیلاب شهر تهران از دیگر مواردی است که برای جلوگیری از حوادث مشابه پیشنهاد شده است.
