هفته نامه شما، ارگان حزب موتلفه اسلامی، گفت و گویی با سید مصطفی میرسلیم، وزیر ارشاد دولت دوم هاشمی رفسنجانی درباره آلودگی هوا انجام داده است. او مهندس مکانیک است و تخصصی هم در رشته موتورهای درون‌سوز دارد.
کلاس های میرسلیم در دانشگاه صنعتی امیرکبیر مشهور است. او در جشنواره بین المللی جوایز تحقیق و توسعه در سال 1390 به عنوان پژوهشگر برتر شناخته شد.
گزیده ای از این گفتگو را بخوانید؛
*راه کارهای فعلی برای آلودگی هوا، اضطراری است و به هیچ وجه راه حل اساسی محسوب نمی شود. برای چاره جویی آلودگی هوا در تهران کارگروهی تخصصی بر مبنای مصوبۀ هیئت دولت تشکیل شد و بررسی های جامعی انجام داد. بخشی از آن راه حلها به اجرا گذاشته شد و تا حدود زیادی مؤثر بود ولی با تغییر مسئولان در سازمان حفاظت محیط زیست آن برنامه بتدریج تقریبا متوقف شد.حیف! موضوع مقابله با آلودگی هوا، سیاسی نیست و نباید با تغییر مسئولان دستخوش رکود و توقف شود.
*تهران از نظر اقلیمی در شرائطی قراردارد که به طور متوسط 11 روز در سال از وزش بادی برخوردار است که آلودگی ها را می روبد و وضع کاملا پاکی را فراهم می آورد. در بقیۀ اوقات سال جریان ملائمی از غرب به شرق وجود دارد و نسیم شبانه روزی دیگری هم فعال است که در شب از شمال شرق به سمت جنوب غرب و در روز برعکس از جنوب غرب به سمت شمال شرق است. این نسیم فقط موجب جابجایی آلودگیها در فضای جغرافیایی تهران بزرگ می شود و اثری چندانی بر حذف و کاهش آن ندارد. جریان ملائم غرب به شرق می تواند تا حدودی بر روبش آلودگی مؤثر باشد اما متأسفانه وجود ساختمان های بلند مانع آن می شود . بعلاوه جوّ پایدار موجب رکود آن جریان می شود و در بسیاری از روزها به پدیدۀ وارونگی می انجامد. این پدیده در مثل شبیه محبوس ماندن هوا و آلودگی ها در فضایی به حجم محدود است، حجمی که به شرائط اقلیمی تهران ، یعنی وجود رشته کوه البرز در شمال و نیز کوههای کمتر مرتفع در شرق وابسته است.
*در مجموع از لحاظ شهرسازی باید به محدودیت ظرفیت فضایی توجه داشته باشیم و از گسترش تهران و تراکم جمعیت در آن اجتناب کنیم و بعلاوه بلند مرتبه سازی را تشویق نکنیم.
*ریشۀ اصلی آلودگی هوا در تهران، احتراق است: احتراق سوخت، احتراق زباله و برگ و چوب درختان،و بالاخره احتراق دیگر مواد نظیر لاستیک!
*برخورد ریشه ای در اصلاح احتراق سوختها و جلوگیری قاطع از احتراق دیگر مواد است؛ اما در بارۀ سوختها دو اقدام ضروری است:
یک- بهبود کیفیت سوخت و حذف ترکیبات گوگردی و ترکیبات حلقوی، کاری که وزارت نفت شروع کرده اما تمام نشده است.
دو- بهبود دستگاه های بکارگیرندۀ سوخت ها: قریب به 80درصد آلاینده ها متصاعد از خودروها است و 20 درصد باقیمانده را باید به تأسیسات ثابت یعنی منازل مسکونی و اماکن تجاری و کارگاهها و کارخانه ها نسبت داد.
*اصلاح خودروها راه حل فنی مشخص دارد که به اصلاح موتور و بعلاوه بکارگیری پس پالایشگرها برای کاهش یا حذف آلاینده های باقیمانده برمی گردد. برای اصلاح موتور باید در کارخانه، تولیدکنندگان موظف به مراعات معیارها شوند والا تولید آنها متوقف گردد تا جان مردم نجات یابد؛ پس از فروش، اگر خودرویی از نظر فنی معیوب شد به مالک آن نباید رحم کرد :به جای آن باید به فکر مردم بود و به آنها رحم کرد. معاینۀ فنی باید بسیار جدی گرفته شود و در متوقف کردن خودروهای فرسوده سستی نباید به خرج داد.
*کشورهایی که مبارزه با آلودگی را جدی گرفته اند و تدبیرهایی بکاربسته اند، در کاهش آلودگی هوا بسیار موفق بوده اند و مشکلات فاجعه آمیزی را نظیر آنچه ما در تهران و برخی شهرهای بزرگ دیگر داریم پشت سر گذارده اند چه در قارۀ آمریکا ، جه در اروپا و چه در آسیای خاوری. الگوبرداری از کشورهای موفق شرمندگی ندارد:سیاستگذاری درست می خواهد و برنامه ریزی علمی و سپس اجرای فنی دقیق و توأم با نظارتی سختگیرانه.
