میگویند هر کدامشان میتوانند یک بمب ساعتی باشند؛ بمبی که منفجر میشود، واژگون میشود یا در اثر حادثه میتواند دهها نفر را مجروح کند یا به کام مرگ ببرد؛ اتوبوسهایی که فرسوده شدهاند و با همان فرسودگی مسافران این شهر را از سویی به سویی میکشند.
از سربالایی و سرپایینیهای شهر عبور میکنند، از خطوط اتوبوسهای تندرو میگذرند درحالیکه پا به سن گذاشتهاند، پیر شدهاند و حالا در شمار اتوبوسهای فرسودهاند. مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی گفته ۲هزار اتوبوس فرسودهای که در تهران تردد میکنند هر لحظه ممکن است از کار بیفتند و در راه بمانند. خرابی اما تنها یک بعد فرسودگی این اتوبوسهاست. اعضای شورا میگویند اتوبوسهای فرسوده پرخطرند و هر لحظه ممکن است جان صدها نفر را به خطر بیندازند.
حدود دو ماه پیش زمانی که حادثه اتوبوس اسکانیا در بزرگراه آزادگان تعدادی از شهروندان تهرانی را به کام مرگ فرستاد و تعدادی دیگر را هم راهی بیمارستان کرد، پرونده وضع اتوبوسهای تهران رفت روی میز اعضای شورا. آنها گفتند وضع ایمنی در اتوبوسهای تهران نگرانکننده است. مدیرکل استاندارد استان تهران هم گفت ۸سال است که اتوبوسهای گازسوز شرکت واحد تست ادواری نشدهاند و این اتوبوسها را ناایمن خواند و به بمب ساعتی تشبیه کرد. آنطور که در شورای شهر تهران مطرح شده در شهر تهران ۲هزار اتوبوس فرسوده وجود دارد؛ اتوبوسهایی که تعدادی از آنها باید از رده خارج شوند و تعدادی دیگر هم اگر بشود مشمول نوسازی خواهند شد.
حالا مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه به «ایسنا» گفته است که این دوهزار اتوبوس مشکلات زیادی را برای ناوگان اتوبوسرانی تهران ایجاد کردهاند؛ از ناامنی و خطر گرفته تا تأخیر و بههمریختن برنامه زمانبندی اتوبوسها. به گفته او «هر لحظه امکان خرابی این اتوبوسها وجود دارد، ضمن اینکه ممکن است برنامه زمانبندی برخی خطوط استاندارد نباشد. بهعنوان مثال در برخی خطوط لازم است که اعزام اتوبوس به ایستگاهها هر ۵ دقیقه یک بار انجام شود اما به دلیل کمبود ناوگان مجبور هستیم که زمان بیشتری را برای اعزام اتوبوسها به ایستگاهها در نظر بگیریم.»
اینکه اتوبوسها کی میرسند و چه برنامه زمانبندی دارند اگرچه همواره یکی از مشکلات اصلی شهروندان تهرانی بوده است اما در پی حوادث سالهای اخیر که مشخصا در اتوبوسهای اسکانیا رخ داده حالا بحث ایمنی اتوبوسها و میزان خطرآفرین بودن آنها در سفرهای شهری دغدغههای تازهای ایجاد کرده است.
«احمد دنیامالی»، رئیس کمیسیون حملونقل و عمران شورای شهر تهران با بیان اینکه ایمنی اتوبوسها اولین اولویت برای ناوگان حملونقل عمومی است، میگوید: «ما باید مجموعه مسائلی که در ناوگان اتوبوسرانی هست را به حداقل برسانیم و کاهش دهیم اما در بین مجموعه مسائل، ایمنی اتوبوسها مسأله اول است. بههرحال این اتوبوسها در طول روز صدها نفر از شهروندان را جابهجا میکنند. اگر بحث ایمنی اتوبوسها را جدی نگیریم حوادثی مثل حادثه اتوبوس اسکانیا در بزرگراه آزادگان تکرار میشود و هر آن ممکن است فاجعهای رخ دهد.»
به گفته دنیامالی زمانی که ما انتظار داریم مردم از وسایل حملونقل عمومی استفاده کنند و آنها را به استفاده کمتر از خودروهای شخصی ترغیب میکنیم باید شرایط را برای سفرهای امن و آسان درونشهری برای آنها فراهم کنیم. دنیامالی معتقد است تداوم فعالیت اتوبوسهای فرسوده در تهران میزان اعتماد مردم به ناوگان حملونقل عمومی پایتخت را کاهش داده و همه سیاستها و رویکردهای فرهنگی برای کاهش استفاده از خودروهای شخصی را بیاثر میکند.
۲هزار دستگاه اتوبوس فرسوده که همین حالا هم در خطوط مختلف فعال هستند حالا به این زودیها از تهران نمیروند. آنطور که «محسن سرخو»، عضو کمیسیون حملونقل و عمران شورای شهر تهران میگوید، براساس تعریفی که از فرسودگی اتوبوسها وجود دارد هر اتوبوسی عمرش از ۸سال بیشتر شود جزو اتوبوسهای فرسوده شناخته میشود.
او درباره آمار ۲هزار اتوبوس فرسوده در ناوگان حملونقل عمومی میگوید: امکان نوسازی و از رده خارج کردن همه اتوبوسهای فرسوده تهران وجود ندارد، چرا که درحال حاضر و با توجه به تکمیل نشدن خطوط متروی تهران، عملا اتوبوسها هستند که بار اصلی حملونقل عمومی را در تهران بر دوش میکشند و نمیتوان در این زمینه یکباره اقدام کرد.
او در پاسخ به این پرسش که اتوبوسهای فرسوده چه زمانی از ناوگان حملونقل عمومی خارج میشوند به پیشبینیهای برنامه پنجساله دوم شهرداری دراینباره اشاره میکند و میگوید: «پیشبینی برنامه پنجساله دوم شهرداری برای بازسازی و نوسازی ناوگان اتوبوسرانی تهران این است که سالانه تعدادی اتوبوس به ناوگان اضافه و تعدادی هم از رده خارج شود طوری که درسال پایانی برنامه یعنی سال ۹۷ مشخصا ۹هزار دستگاه اتوبوس در تهران داشته باشیم که عمرشان از ۸سال بالاتر نباشد یا اگر هم هست بهطور کامل بازسازی شده باشند.»
به گفته این عضو شورا براساس برنامه پنجساله شهرداری تهران جدا از اتوبوسهای فرسودهای که امکان نگهداری و بازسازی آنها نیست و از ناوگان حملونقل عمومی خارج میشوند، شهرداری تهران موظف شده که سالانه ۴۰۰ دستگاه اتوبوس را بازسازی کند.
او میگوید: «جدا از این ۴۰۰ دستگاه که بهروزرسانی میشوند شهرداری سالانه ۴۰۰ دستگاه اتوبوس را هم خریداری میکند. علاوه بر اینها برای تهران ۴۰۰ دستگاه اتوبوس برقی هم پیشبینی شده که عمدتا در مسیرهای شرقی- غربی که شیب ندارند به کار گرفته میشود.»
آنطور که «سرخو» میگوید براساس پیشبینیهای اولیه در شورای شهر تهران و برنامه حملونقل عمومی پایتخت، تهران به ۱۱هزار دستگاه اتوبوس نیاز دارد درحالیکه الان حدود ۶۵۰۰ دستگاه اتوبوس دارد که از این تعداد ۲هزار دستگاه هم فرسوده است.
او میگوید امیدوار است که شهرداری تهران اعتبارات مورد نیاز برای نوسازی و از رده خارج کردن اتوبوسهای فرسوده را به موقع تخصیص دهد.
بحث اتوبوسها و فرسودگی آنها و خطری که برای جان مردم از یکسو و آلاینده کردن هوا از سوی دیگر دارند در ماههایی که از حضور روحانی در دولت گذشته چندین بار مطرح شده است.
پیشتر بیژن نامدارزنگنه وزیر نفت روحانی گفته بود هزینههای مربوط به نوسازی ناوگان حملونقل عمومی و ناوگان تاکسیرانی را از محل اعتبارات وزارت نفت پرداخت میکند حالا اما آنطور که «سرخو» میگوید: دولت گفته است که خودش این اتوبوسها و تاکسیها را از محل صرفهجویی در مصرف سوخت خریداری کند و مسئولان وزارت نفت گفتهاند شهرداری اتوبوسها را بخرد و ما بعد پولش را میدهیم. این یعنی ما برای خرید و نوسازی ناوگان حملونقل عمومی به اعتبار اولیهای نیاز داریم.
به گفته سرخو ناوگان حملونقل عمومی در تهران ازجمله اتوبوسرانی باید در فرآیندی تدریجی بازسازی شود و تا آن زمان تنها راه برای ارتقای ایمنی اتوبوسها انجام بازرسیهای دورهای و نگهداری اتوبوسها با تعمیرات اساسی است.
منبع: شهروند