تبعات تعطیلی جمعه و شنبه بر اقتصاد ایران

فرارو- یک استاد دانشگاه ضمن مخالفت با تعطیل کردن روز شنبه به جای پنج شنبه گفت: «این فرهنگ که این همه تعطیلی در کشور وجود دارد اشتباه است و هزینه های بسیار گزافی به کشور تحمیل می کند و باید برای آن تصمیم جدی گرفت. این تعطیلات با روح کار و تلاش تقابل دارد و درست نیست که مدام به تعطیلات اضافه شود.»

علیرضا خائف عضو کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی تهران در خصوص پیشنهاد اخیر این کمیسیون مبنی بر تغییر تعطیلات پایان هفته اظهار داشت: ما تنها کشور اسلامی هستیم که در آن پنجشنبه و جمعه به عنوان تعطیلات آخر هفته محسوب می‌شود. البته برخی ادارات و شرکت‌ها پنجشنبه‌ها نصف روز فعالیت می‌کنند.

این عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران ادامه داد: در همه جای دنیا شنبه و یکشنبه تعطیل است و چون در ایران تعطیلات آخر هفته پنجشنبه و جمعه است از لحاظ اقتصادی این امر سبب شده که ما عملا 4 روز تعطیل باشیم و 2 روز از بازار جهانی عقب بمانیم. لذا ما به دنبال آن هستیم که این عقب ماندگی را به یک روز برسانیم و با توجه به اهمیت نماز جمعه پیشنهاد دادیم که دو روز جمعه و شنبه تعطیل باشند.

وی افزود: به نظر می رسد نظر دولت در این  خصوص مثبت است زیرا هفته گذشته در جلسه کمیسیون گردشگری اتاق تهران دکتر نعمتی معاون رئیس سازمان گردشگری و میراث فرهنگی از این پیشنهاد استقبال کرد.

آیا طرح تغییر تعطیلی در کشور از پنج شنبه و جمعه به جمعه و شنبه به لحاظ اقتصادی مناسب است؟

در ایران عده ای فقط به دنبال تعطیل کردن هستند
دکتر حسین راغفر استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «اینکه گفته می شود روزهای شنبه در خارج از کشور تعطیل است واقعیت ندارد. البته نهادهای دولتی روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل هستند اما بخش خصوصی که در واقع موتور محرک اقتصاد در این کشورها بوده در روز شنبه فعال هستند و دو روز تعطیلی در هفته ندارند و صرفا روز یکشنبه تعطیل هستند.»

وی ادامه داد: «به خصوص بنگاههای مهم و بخش های مالی و اعتباری روز شنبه فعال هستند و لذا منطقی که برای تعطیلی روزهای جمعه و شنبه عنوان می شود خیلی درست نیست؛ چراکه در ایران می توان روز شنبه را کار کرد و مانعی از این بابت نیست و دلیلی ندارد بخواهیم یک روز به تعطیلات هفته اضافه کنیم.»

وی افزود: «اکنون بخش خصوصی در ایران روز پنج شنبه نیز کار می کند و به نظر من یک روز تعطیلی در هفته کافی است و باید روز پنج شنبه برای همه بخش های دولتی و خصوصی روز کاری باشد. لذا به نظر می رسد این طرح با نگاه دولتی با مسئله برخورد کرده که نگاه درستی نیست.»

این استاد دانشگاه اظهار کرد: «سیستم بانکی در کشورهای اروپایی در روز شنبه تا دیر وقت کار می کند و فقط روز یکشنبه تعطیل است. لذا این دلیل که دو روز از بازار دنیا عقب می مانیم بی ربط است و صرفا با نگاهی دولتی به موضوع نگاه شده است؛ یعنی فکر می کنند صرفا باید با شرکت ها و وزارت خانه های دولتی ارتباط داشت در حالی که این نگاه اشتباه است.»

وی افزود: «حتی بخش خصوصی در این کشورها اگر کار داشته باشند روز یکشنبه نیز کار می کنند و مشکلی از این بابت ندارند.»

این کارشناس مسائل اقتصادی اظهار کرد: «به نظر من در ایران عده ای فقط به دنبال تعطیل کردن هستند. در حالی که اگر بخش خصوصی بخواهد کار کند مانعی وجود ندارد و بانک ها روز شنبه در اروپا و تمام دنیا فعال هستند.»

وی ادامه داد: «این فرهنگ که این همه تعطیلی در کشور وجود دارد اشتباه است و هزینه های بسیار گزافی به کشور تحمیل می کند و باید برای آن تصمیم جدی گرفت. این تعطیلات با روح کار و تلاش تقابل دارد و درست نیست که مدام به تعطیلات اضافه شود.»

وی افزود: «در کشورهای توسعه یافته یکی از روش های ایجاد اشتغال، کم کردن از ساعات (و نه روز) کار است. یعنی تعداد ساعات کار را از 44 ساعت به 36 ساعت کاهش می دهند تا کار به دیگران هم برسد. لذا معنی ندارد در کشوری همچون ایران که با این همه مشکلات و عقب ماندگی روبرو است صحبت از افزایش روزهای تعطیل کرد.»

مشکل اصلی بهره وری پایین اقتصاد ایران است
اما دکتر هادی حق شناس کارشناس مسائل اقتصادی و نماینده پیشین مجلس در گفتگو با فرارو گفت: «این موضوع از چند منظر قابل بررسی است. نکته اول آنکه اساسا اقتصاد ایران آنقدر وابسته به اقتصاد دنیا نیست که حالا اگر یک روز این رابطه بیشتر قطع باشد خسارات جبرن ناپذیری بخواهد تحمیل کند.»

وی ادامه داد: «مضافا اینکه امروزه دیگر روابط تجاری در چارچوب ساعات اداری نیست؛ بلکه به دلیل گسترش فضای مجازی و روابط الکترونیکی تقریبا در تمامی لحظات کاری و غیرکاری این روابط برقرار است اگرچه طبیعی است که روابط رسمی محدود به همان ساعات رسمی کشورها است. اما روابط تجاری بخش خصوصی که مهم است محدود به ساعات اداری نیست.»

این کارشناس مسائل اقتصادی اظهار کرد: «نکته دوم اینکه اگر بخواهیم به آینده فکر کنیم طبیعی است هرچقدر روابط تجاری ما گسترده تر می شود نیاز به این است که ساعات ما با آنها تطبیق بیشتری داشته باشد. اما در شرایط فعلی ما از همین ساعاتی که داریم هم به اندازه کافی استفاده نمی کنیم. به طور مثال اگر فردی بخواهد در ایران اقدام به اخذ مجوز کند نسبت به کشورهای توسعه یافته بیش از 10 برابر زمان می برد.»

وی ادامه داد: «نکته بعدی اینکه این درست است که در ایران روابط رسمی تجاری با خارج از پنج شنبه تا یکشنبه با اخلال مواجه است و اگر تعطیلی پنج شنبه را به روز شنبه منتقل کنیم به جای چهار روز قطع روابط با دنیا به سه روز تقلیل می یابد. اما به نظر می رسد اگر شنبه را تعطیل کنیم با توجه به فرهنگ مردم ایران که عادت کردند پنج شنبه تعطیل باشند آنگاه شنبه که همیشه یک شروع خوب برای هفته کاری بوده را نیز از دست می دهیم.»

وی افزود: «لذا بهتر است به جای آنکه به لحاظ ظاهری به ایام هفته بپردازیم به سراغ بخش کیفی موضوع برویم. یعنی به کیفیت ساعات کار بپردازیم نه آنکه مانند اکنون از هشت ساعت حدود یک ساعت فقط زمان مفید باشد.»

حق شناس گفت: «نکته گمشده اقتصاد ایران این است که بهره وری پایین است. یعنی بهره وری ما هم از نیروی انسانی و هم از نهاده سرمایه بسیار پایین است. اگر بهره وری و انگیزه تولید افزایش یابد به طور قطع در همان روز پنج شنبه نیز کارمندانی پیدا می شوند که با اهرم اضافه کار فعال باشند.»

وی تصریح کرد: «لذا اگر اقتصاد ایران چالاک و چابک و بهره ور بشود خود کارمندان بنگاههای اقتصادی تعطیلی پنج شنبه را پوشش می دهند و نیازی به تغییر روز تعطیل نخواهد بود. همچنین با توجه به گسترش روابط الکترونیک و فضای مجازی، شرکت ها مشتری خود را در هر ساعت از شبانه روز پیدا می کنند.»