ترفند قاچاقچیان روس برای سرقت آثار باستانی

اینجا تقی آباد شهرری خیابان ترابی است که انتهای آن به کارخانه آجر نسوز می‌رسد. در شمال کارخانه و جاده بالای آن، کوه کوچکی است که چند بنای تاریخی بر بالای آن به چشم می‌خورد.

به گزارش همشهری آنلاین، یکی از بنا‌ها با مصالح سنگی و آجری که برج مقبره یکی از حاکمان سلجوقی ری به نام حسام الدین سنقر اینانج است و کمی بالاتر از آن درست در امتداد پله‌های آهنی، یک برج هشت ضلعی آجری قرار گرفته است. این برج به نام برج نقاره‌خانه شهرت دارد، اکنون این کوه کوچک را که این برج بالای آن قرار گرفته، کوه نقاره‌خانه نیز می‌نامند.

احمد ابوحمزه، ری شناس، درباره این بنای تاریخی بر اساس نوشته‌های دکتر حسین کریمان می‌گوید: «در واقع اینانج شخصیت نظامی معروفی در قرن ششم و در دوره سلجوقیان است که ۴ شمشیر می‌بست و با هر ۲ دستش شمشیر می‌زد. در آن دوران در پایین کوه نقارخانه پادگانی وجود داشت. به همین خاطر مردم شهرری، وقتی اینانج در جنگی در ایالت اصفهان کشته می‌شود، او را به اینجا آورده و با مراسم خاصی تدفین می‌کنند. اکنون آن پادگان که فضای وسیعی بود، به برج مقبره اینانج معروف است.»

بالای آن برج نقارخانه قرار دارد. در قدیم موقع طلوع و غروب خورشید، یا با متولد شدن یا فوت یک انسان، در بالای برج نقارخانه، نقاره می‌زدند. جالب است بدانید که این برج چند نام دیگر هم دارد برای مثال خواجه نظام‌الملک در کتابش از این برج به نام دیده سپهسالار یاد کرده است. این برج میان مردم محلی در دوره معاصر به نام برج یزید شهرت داشت و از علت‌هایی که در بین مردم محلی این نام شایع شد بر می‌گردد به نفوذ قاچاقچی‌های عتیقه مختلف (اغلب قاچاقچی‌های روسی).

ابوحمزه می‌افزاید: «آن‌ها برای حفاری و سرقت آثار باستانی به این محدوده می‌آمدند و، چون می‌خواستند مردم به بنا‌ها نزدیک نشوند و با هرکسی مخالف بودند اسم یزید را روی آن می‌گذاشتند، این برج به برج یزید هم معروف شد. در حفاری‌ها غیر مجاز توسط قاچاقچیان در دوره قاجار و پهلوی اول اشیا و عتیقه‌های گرانبهایی همچون پارچه‌های آل‌بویه کشف و به سرقت برده شده است و حتی به گفته مردم محلی شمشیر و خنجر هم در اشیاء پیدا شده دیده شده است.»

آنچه از گنبد یا گور اینانج بر بالای کوه باقی مانده، محوطه وسیع مدوری است که قطر دایره آن بیشتر از سی و شش متر است. نیمی از دیواری که گنبد را محصور می‌کند، به دلیل شیب طبیعی کوه به تدریج رو به بالا می‌رود و نیمه جنوبی حصار بر روی شالوده‌ای استوار است که از پایین کوه با سنگ و گچ ساخته بودند.

در میان این برج وسیع، بنایی از آجر و گچ ساخته بودند که دو حفره به صورت قبر رو به قبله و در وسط بنای برج آجری در داخل صخره و اتاق‌های این برج و در میان شالوده‌های قسمت جنوبی محوطه با مقبره‌های دیگری وجود داشت.

نام: برج اینانج
قدمت: ۸۵۴ سال قبل
نشانی: شهرری، تقی‌آباد