نتانیاهو اکنون تنها به نخ ادامه جنگ آویزان شده است

فرارو-رمزی بارود؛ روزنامه نگار و مشاور رسانه‌ای امریکایی – فلسطینی و سردبیر "فلسطین کرونیکل" است. پنج کتاب از او درباره مسئله فلسطین چاپ شده است. او پژوهشگر ارشد در مرکز "اسلام و امور جهانی" در دانشگاه صباح الدین زعیم استانبول است. بارود پیش‌تر سردبیر سایت تحلیلی "میدل ایست آی" و سردبیر سابق تایمز برونئی و معاون سردبیر سابق سایت شبکه خبری "الجزیره" قطر بوده است. مقالات بارود در نشریات مختلفی از جمله کریستین ساینس مانیتور، میامی هرالد، تایمز ژاپن، الاهرام، عرب نیوز، الجزیره، آسیا تایمز و گلف نیوز منتشر شده اند.

به گزارش فرارو به نقل از عرب نیوز، از نظر تاریخی جنگ‌ها اسرائیلی‌ها را متحد می‌کنند. با این وجود، این قاعده دیگر در مورد اسرائیل صدق نمی‌کند. دلیل آن موضوع این نیست که اسرائیلی‌ها با جنگ اخیر بنیامین نتانیاهو مخالف هستند دلیل اصلی آن است که آنان به سادگی باور ندارند که نخست وزیر اسرائیل مردی باشد که بتواند در این مبارزه ظاهرا وجودی برای ماهیت اسرائیل پیروز شود. با این وجود، جنگ نتانیاهو غیر قابل پیروزی باقی می‌ماند، زیرا جنگ‌های آزادیبخش که اغلب از طریق تاکتیک‌های جنگ چریکی انجام می‌شوند بسیار پیچیده‌تر از جنگ‌های سنتی هستند. نزدیک به شش ماه پس از آغاز حمله اسرائیل به غزه مشخص شده که گروه‌های مقاومت فلسطینی بادوام هستند و برای نبردی طولانی‌تر آماده شده اند.

نتانیاهو با حمایت وزرای راست افراطی و "یوآو گالانت" وزیر دفاع تندروی کابینه اش اصرار دارد که قدرت آتش بیش‌تر راه حل چالش فعلی پیش روی اسرائیل است. اگرچه میزان بی سابقه مواد منفجره مورد استفاده اسرائیل در غزه تاکنون بیش از ۱۰۰۰۰۰ فلسطینی را کشته یا زخمی کرده است، اما پیروزی اسرائیل هر طور که تعریف شده باشد هم چنان مبهم باقی مانده است.

با توجه به آن چه مطرح شد می‌توان پرسید که اسرائیلی‌ها چه می‌خواهند و به طور دقیق‌تر آخرین بازی نخست وزیر آنان در غزه چیست؟ نتایج نظرسنجی‌ها از ۷ اکتبر کماکان نتایج مشابهی را نشان می‌دهند: مردم اسرائیل "بنی گانتز" رهبر ائتلاف وحدت ملی را به نخست وزیر فعلی و حزب لیکود ترجیح می‌دهند. نظرسنجی اخیر که توسط روزنامه اسرائیلی "معاریو" انجام شد هم چنین نشان داد که یکی از نزدیک‌ترین و مهم‌ترین شرکای ائتلافی نتانیاهو رهبر حزب صهیونیست مذهبی و وزیر دارایی یعنی "بزالل اسموتریچ" از نظر حمایت عمومی موضع قوی‌ای ندارد.

اگر قرار بود انتخابات امروز برگزار شود حزب آن وزیر راست افراطی در کسب آرا حتی از آستانه انتخاباتی نیز عبور نمی‌کرد. اکثر اسرائیلی‌ها خواستار برگزاری انتخابات جدید در سال جاری هستند. اگر قرار بود آنان امروز به آرزوی خود برسند ائتلاف طرفدار نتانیاهو تنها می‌توانست ۴۶ کرسی در مقایسه با رقبای خود که ۶۴ کرسی دارند به دست آورد.

اگر دولت ائتلافی اسرائیل که در حال حاضر ۷۲ کرسی از ۱۲۰ کرسی کنست را در اختیار دارد سقوط کند تسلط جناح راست بر سیاست اسرائیل احتمالا برای مدت زمانی طولانی از بین خواهد رفت. در این سناریو تمام دعوا‌های سیاسی نتانیاهو که در گذشته به خوبی در خدمت اهداف او بوده  با در نظر گرفتن این که او در حال حاضر ۷۴ سال سن دارد به وی اجازه بازگشت به قدرت را نمی‌دهند.

اسرائیلی‌ها در یک جامعه به شدت قطبی شده آموخته اند که یک فرد یا یک حزب سیاسی را برای همه مصائب خود سرزنش کنند. تا حدودی به همین دلیل است که نتایج انتخابات می‌تواند به شدت از یک دوره انتخاباتی به دوره دیگر متفاوت باشد. اسرائیل در فاصله آوریل ۲۰۱۹ و نوامبر ۲۰۲۲ میلادی پنج انتخابات سراسری برگزار کرد و مردم اسرائیل اکنون خواستار برگزاری یک انتخابات دیگر هستند. انتخابات نوامبر ۲۰۲۲ قرار بود تعیین کننده باشد، زیرا به سال‌ها عدم اطمینان پایان داد و به قدرت گیری راستگراترین دولت تاریخ اسرائیل انجامید.

برای کسب اطمینان از این که اسرائیل به بلاتکلیفی پیشین خود باز نخواهد گشت دولت نتانیاهو قصد داشت دستاورد‌های خود را برای همیشه تضمین کند. اسموتریچ همراه با  "ایتامار بن گویر" وزیر امنیت ملی امیدوار بودند که  جامعه اسرائیلی جدیدی را بسازند که برای همیشه به سمت صهیونیسم مذهبی و ملی گرایان افراطی متمایل باشد. از سوی دیگر، نتانیاهو صرفا می‌خواست قدرت را حفظ کند تا حدی به این دلیل که به امتیازات کسب کرده اش از تکیه زدن در منصب نخست وزیری عادت کرده و هم چنین بدان خاطر که به شدت امیدوار است به دلیل اتهامات نقش داشتن در پرونده‌های فساد با باقی ماندن در منصب نخست وزیری از محاکمه شدن دور بماند.

برای دستیابی به این هدف احزاب راست و راست افراطی مجدانه تلاش کرده اند تا قوانین بازی را تغییر دهند، قدرت دستگاه قضایی را محدود کرده و به نظارت دادگاه عالی اسرائیل بر امور پایان دهند. آنان در برخی از اقدامت شان شکست خورده و در برخی دیگر موفق شدند از جمله اصلاح قوانین اساسی کشور برای محدود کردن قدرت عالی‌ترین دادگاه اسرائیل  مانند حق آن برای لغو سیاست‌های دولت. اگرچه اسرائیلی‌ها به طور دسته جمعی اعتراض کردند، اما واضح بود که انرژی اولیه این اعتراض‌ها که از ژانویه ۲۰۲۳ میلادی آغاز شد در حال فروکش کردن است و دولتی با چنین اکثریت قابل توجهی از کرسی دست کم طبق معیار‌های اسرائیل به راحتی تسلیم نخواهد شد.

حادثه ۷ اکتبر، اما تمام محاسبات را تغییر داد. عملیات طوفان الاقصی باعث ایجاد معضلی تاریخی برای اسرائیل شد که حتی اکثریت حاکم تحت رهبری نتانیاهو از نظر در اختیار داشتن تعداد کرسی‌ها در کنست نیز به احتمال زیاد قادر به حل آن نخواهند بود. مسئله زمانی پیچیده‌تر شد که در تاریخ یکم ژانویه دادگاه عالی به طور رسمی تصمیم ائتلاف نتانیاهو برای ضربه زدن به قدرت دستگاه قضایی را باطل کرد. این خبر هر چند مهم تحت الشعاع بسیاری از بحران‌های دیگری که اسرائیل را فراگرفته بود قرار گرفت مسائلی از جمله شکست‌های نظامی و اطلاعاتی منتهی شده به حادثه ۷ اکتبر، جنگ شدید، کاهش اقتصاد، خطر درگیری منطقه ای، شکاف بین اسرائیل و واشنگتن و احساسات فزاینده جهانی ضد اسرائیلی. در این میان اکثر اسرائیلی‌ها نتانیاهو و شرکای او در دولت ائتلافی را مقصر وضعیت ایجاد شده دانستند.

مشکلات هم چنان روی هم انباشته می‌شوند و نتانیاهو سیاستمدار چیره دست دوران گذشته اکنون صرفا به نخ ادامه جنگ تا زمانی که ممکن است آویزان شده تا بحران‌های فزاینده خود را تا زمانی که ممکن است به تعویق بیندازد.

با این وجود، جنگی نامحدود نیز یک گزینه ممکن نیست. براساس داده‌های اخیر اداره مرکزی آمار اسرائیل اقتصاد اسرائیل  در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۳ بیش از ۲۰ درصد کوچک شده است و احتمالا در آینده نیز به سقوط آزاد خود ادامه خواهد داد. علاوه بر این، ارتش اسرائیل در حال تداوم  یک جنگ غیرقابل پیروزی بدون اهداف واقع بینانه است. در این میان یهودیان ارتدکس افراطی نیز به جای پیوستن به میدان جنگ در امان باقی مانده اند و به جبهه‌ها نمی‌روند تا به تحصیل دروس مذهبی شان ادامه دهند.  هفتاد درصد از کل اسرائیلی‌ها از جمله بسیاری از اعضای حزب شخص نتانیاهو خواهان پیوستن یهودیان حریدی به ارتش هستند. دادگاه عالی هفته گذشته دستور تعلیق یارانه‌های دولتی اختصاص داده شده به این جوامع افراطی ارتدوکس را صادر کرد.

اگر این اتفاق رخ دهد بحران داخلی اسرائیل در چندین جبهه عمیق‌تر خواهد شد. اگر حریدی‌ها امتیازات خود را از دست بدهند دولت نتانیاهو احتمالا سقوط خواهد کرد. پایان دادن به جنگ غزه حتی اگر نتانیاهو آن را "پیروزی" نامیده باشد باعث دو قطبی شدن و عمیق‌تر شدن بدترین مبارزه سیاسی داخلی اسرائیل از زمان تاسیس آن رژیم بر ویرانه‌های فلسطین تاریخی خواهد شد. ادامه جنگ بر انشعابات داخلی در اسرائیل می‌افزاید، زیرا تنها یادآور شکستی جبران ناپذیر خواهد بود.