یک جامعه‌شناس معتقد است اگر دولت به همه کسانی که ثبت‌نام کرده‌اند یارانه بدهد و صحت فرم‌های خوداظهاری را بررسی نکند، دروغ را در جامعه ترویج داده است.
دکتر محمدرضا جوادی یگانه که در نشستی با رویکرد بررسی رابطه بین دولت و ملت با توجه به عدم انصراف بسیاری از مردم از دریافت یارانه در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران سخن می‌گفت، افزود: دو میلیون و 400 هزار نفر برای دریافت یارانه ثبت‌نام نکرده‌اند و از آنجا که اوضاع اقتصادی مردم خوب نیست این رقم نشان می‌دهد بخش زیادی از مردم خود را مستحق دریافت یارانه می‌دانند.
وی در ادامه با بیان اینکه سوال‌ها و معیارهای فرم‌های خوداظهاری غلط بوده است، گفت: برای مثال مالکیت مسکن نشانه ثروت مردم نیست.
جوادی همچنین با اشاره به اینکه مردم به چهار دسته افرادی که ثبت‌نام نکرده‌اند، افرادی که نیازمندند و ثبت‌نام کرده‌اند، افرادی که ثبت‌نام کرده‌اند ولی دروغ نگفته‌اند و افرادی که اعلام کرده‌اند که نیازمندند ولی حقوقشان را کمتر از میزان واقعی اعلام کرده‌اند تقسیم می‌شوند گفت: گروه چهارم دولت را نگران کرده است. اگر 100 درصد مردم ثبت‌نام می‌کردند و راست می‌گفتند اوضاع بحرانی نمی‌شد اما حدس می‌زنیم تعداد افراد گروه چهارم بیشتر از حد انتظار بوده است.
وی با بیان اینکه بیش از 60 تا 70 درصد مردمی که ثبت‌نام کرده‌اند طبق شواهد درآمدشان را پایین‌تر از حد واقعی اعلام کرده‌اند و گفته‌اند که مالک مسکن نیستند درباره عدم اعتماد مردم به دولتها، گفت که در چنین مسائلی بخشی از آنچه بلاهت می‌خواند به دولتها برمی‌گردد.
وی افزود: یک عده ثبت‌نام کرده‌اند و دولت با تمام بلاهت به تمام آنها پول داده است فقط به خاطر اینکه راست گفته‌اند و عده‌ای نیز دروغ گفته‌اند و با این حال یارانه دریافت می‌کنند.
این جامعه‌شناس در ادامه در بررسی دلایل ثبت‌نام افراد برای دریافت یارانه گفت: با فرض اینکه ماهانه 45 هزار و پانصد تومان یارانه داده شود از اول امسال تا سه سال بعد که دولت دیگری روی کار بیاید یک خانواده چهار نفره 6 میلیون و پانصد هزار تومان از ثبت‌نام در یارانه به طور خالص سود می‌برند.
وی همچنین در تشریح اینکه دروغگویی در پرکردن فرم خوداظهاری باعث می‌شود افراد چه سودهایی ببرند، گفت: احتمالا نرخ کالا افزایش خواهد یافت و این افراد از دریافت یارانه سود می‌برند یا اینکه معتقدند باید از منابع عمومی استفاده شود یا ممکن است فکر کنند این پول در هر حال صرف توسعه نخواهد شد.
جوادی یگانه در ادامه ماجرای سفر وزیر صنعت به خارج از کشور، اخبار منتشرشده درباره مهمانی همسر رئیس‌جمهور به مناسبت روز زن فارغ از درستی یا نادرستی و انتشار ارقام میلیاردی قراردادهای فوتبالیست‌ها را از ماجراهایی دانست که بر ثبت‌نام مردم تاثیر گذاشته‌اند.
وی همچنین با اشاره به اینکه اگر فردی از دریافت یارانه انصراف دهد شش میلیون و پانصد هزار تومان در سه سال از دست می‌دهد اضافه کرد: علاوه بر این ، این فرد احساس سادگی و بلاهت خواهد کرد.
این مدرس دانشگاه افزود: از طرف دیگر عده‌ای که ثبت‌نام نکرده‌اند هیچ تشویقی نمی‌شوند و معلوم نیست با عدم ثبت‌نام این افراد برای توسعه کمکی صورت بگیرد یا نه.
این جامعه‌شناس همچنین گفت احتمال می‌دهد اگر دوباره از افراد خواسته شود برای ثبت‌نام در یارانه‌ها اقدام کنند تعدادی هم که پیش از این ثبت‌نام نکرده‌اند، ناراضی از وضع موجود، ثبت‌نام خواهند کرد.
وی با تشریح چگونگی تشویق مردم برای دریافت یارانه از منظر قواعد نظریه بازی‌ها افزود: افراد فکر می‌کنند اگر انصراف دهند و بقیه ثبت‌نام کنند سودی را از دست می‌دهند، رفتاری ساده‌لوحانه داشته‌اند و وضع اقتصادی هم بهتر نمی‌شود. در عین حال فرد می‌گوید اگر من یارانه بگیرم و بقیه انصراف دهند من شش میلیون تومان اضافه سود میکنم و جامعه به سود مشترکی میرسد که این امر باعث می‌شود همه افراد ثبت نام کنند.
این مدرس دانشگاه تهران در ادامه با بیان اینکه در چنین وضعیتی انسان منطقی با محاسبه هزینه - فایده به این نتیجه میرسد که برای دریافت یارانه ثبت‌نام کند گفت: خوب بودن در جامعه‌ای که همه رفتار بد دارند به معنی بلاهت است.
جوادی یگانه در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به اینکه افراد جامعه احساس کرده‌اند دروغ گفتن هزینه‌ای ندارد و کسی تاوان دروغگویی را نخواهد داد در عین حال گفت: یک عده در ایران جوانمردانه رفتار کردند و این دو میلیون و 400 هزار خانواری که از دریافت یارانه انصراف دادند رقم بسیار خوبی است.
وی تاکید کرد که ما در جامعه‌ای که مردم به صورت تاریخی به دولتها اعتماد ندارند تصورات غلطی از مردم داریم.
این جامعه‌شناس همچنین با اشاره به اینکه در این سیستم اگر افرادی که ثبت‌نام کرده‌اند و راست گفته‌اند به دلیل اعلام واقعی وضعیتشان از دریافت یارانه محروم شوند گویی جوانمردی و صداقت در جامعه تنبیه شده است افزود: در این میان برخی از کسانی که اعلام کرده‌اند ثروتی ندارند یارانه دریافت خواهند کرد در حالی‌که برخی از این افراد دروغ گفته‌اند.
وی همچنین با تاکید بر اینکه وضعیت فعلی بدترین وضع موجود است افزود: اگر دولت می‌خواهد به همه کسانی که ثبت‌نام کرده‌اند یارانه دهد و وارد بررسی یارانه‌ها نشود طبیعتا دروغ را در جامعه ترویج کرده است.
یگانه ادامه داد: این سوال که آیا پولدار هستید یا نه؟ تعبیر دیگری از « آیا خود را نیازمند یارانه می‌دانید؟» است که سوال غلطی است؛ در واقع اگر از مردم از منظر اجتماعی خواسته می‌شد وضعیت خود را بیان کنند احتمالا جواب بیشتری گرفته می‌شد.
جوادی یگانه همچنین از وجود نقایصی در تئوری و عملکرد دولتها و شکل‌گرفتن انگاره عدم مجازات مفسدان در ذهن مردم سخن گفت.
این مدرس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه نارسایی‌هایی که در وضعیت فعلی دیده می‌شود از مردم نیست و به دولتها برمی‌گردد تصریح کرد: در واقع دولت مردم را در موقعیت دروغگویی قرار داده و آنها را تشویق به عدم صداقت می‌کند. در واقع در این روش مردم از دروغگویی سود سریع و آنی می‌برند در حالی‌که صداقت هیچ سودی ندارد.
وی همچنین با بیان اینکه در فضای کنونی وقتی دولت مدرنی وجود ندارد تا مسئولیت‌هایش را قبول کند، افزود: اینکه از مردم تقاضایی شده باشد و مردم پاسخ ندهند انتظاری طبیعی است؛ زیرا در این رابطه دوطرفه عقلانیت اقتصادی حکم می‌کند که افراد برای دریافت یارانه ثبت‌نام کنند.
این جامعه‌شناس در بخش دیگر سخنانش با اشاره به نظر سنجی صورت گرفته در سال 86 خاطرنشان کرد: در این نظرسنجی مشخص شد 99 درصد مردم معتقدند بقیه افراد دروغ می‌گویند اما در نظرسنجی که دو هفته پیش توسط ایسپا انجام شد مشخص شد حدود 85 درصد مردم معتقدند مردم در تهران دروغ می‌گویند. درنتیجه براساس برآوردها رفتار افراد مقداری بهتر شده است.
من چرا باید از حق خودم بگذرم