گفتنی‌هايی به بهانه سالروز آزادی خرمشهر

سوم خرداد 1361 يكي از روزهاي دوست داشتني و فراموش ناشدني در تاريخ انقلاب اسلامي است كه عزت و سربلندي ايران اسلامي را صد چندان كرد و آفرينندگان حماسه اين روز نه به عنوان فاتحان خرمشهر كه به عنوان فاتحان قلوب مسلمانان و آزاديخواهان جهان سرافرازانه به دشمن قسم خورده سيلي زدند.

در اين روز تاريخي فقط خرمشهر آزاد نشد بلكه روياهاي صدام و صداميان توسط جوانان غيرتمند نقش بر آب گرديد، قادسيه آنان به زبانه داني ريخته شد و دنيا به قدرت و صلابت و ايمان و شجاعت و عشق و ايثار فرزندان امام آفرين گفت.

* موقعيت خرمشهر قبل از جنگ
خرمشهر پيش از آغاز تهاجم وحشيانه صداميان و اشغال و تخريب، 250 هزار نفر جمعيت داشت و تا شهريور 1359 به دليل موقعيت خاص جغرافيايي بزرگترين بندر تجاري كشور محسوب مي شد، اسكله ها متعدد تخليه و بارگيري كه با سيستم مدرن حمل و تخليه كالا مجهز بود اين بندر را قادر ساخته بود در سال بيش از 5/1 ميليون تن كالا را كه از طريق خليج فارس وارد مي شد به نقاط كشور انتقال دهد.
اسكله هاي گسترده بندر خرمشهر قادر بودند همزمان، 12 فروند كشتي عظيم با آبخور 14 متر را در كنار خود جاي دهند، سيستم تخليه كالا مطابق با استانداردهاي بين المللي بود و وجود راه آهن، حمل كالا از اين بندر را به ساير نقاط كشور تسهيل مي نمود.

شهرستان خرمشهر در جنوبي ترين نقطه خوزستان از غرب به خط مرزي شلمچه، از جنوب غربي به اروند رود، از شرق به آبادان و از شمال به اهواز محدود مي شود، رودخانه كارون كه از كوههاي چهارمحال و بختياري سرچشمه مي گيرد از اين شهر عبور مي كند و به اروند ختم مي شود، در واقع خرمشهر به وسيله كارون به دو بخش شرقي و غربي تقسيم مي شود و اروندرود كه از حاشيه جنوب غربي آن مي گذرد و به خليج فارس مي ريزد بخشي از خرمشهر را به يك جزيره تبديل كرده است.

* اشغال خرمشهر
بامداد 31 شهريور 59 با اينكه تحريكات غيرعادي نيروهاي عراقي در مرز شلمچه چهره شهر را تا اندازه اي دگرگون ساخته بود، اما زندگي مردم تقريبا حالت عادي داشت و دانش آموزان پس از يك تعطيلي سه ماهه مي رفتند تا خود را براي آغاز سال تحصيلي جديد آماده كنند. آمال و آرزوهاي كودكانه آنان با هجوم وحشيانه و ناگهاني دشمن دفن شد و غالب اين كودكان هرگز به خانه بازنگشتند.

در آن سوي مرز در پادگان تنومه واقع در شرق بصره ژنرال هاي عراقي مركب از ارتشبد معدوم عدنان خيرالله وزير دفاع، سپهبد عبدالجبار شنشل رييس ستاد ارتش، سپهبد سعود طعم انجبوري، سپهبد ماهر عبدالرشيد و دهها ژنرال ديگر در حالي كه نقشه خرمشهر را در پيش روي گسترانده بودند طرح اشغال آن را براي آخرين بار بررسي كردند.
7 فروند سوخو با 56 تن بمب، نقاط مسكوني خرمشهر را هدف قرار دادند و متعاقب آن به دستور مستقيم صدام، فرمان حمله به شهر و اشغال آن آغاز شد لشكرهاي 36، 9، 11 و 12 زرهي، پياده و مكانيزه با عبور از نقاط مرزي شلمچه كوشيدند شهر را به صورت (L) به محاصره خود درآورند و دشمن، پيشروي تدريجي خود به سوي خرمشهر را آغاز كرد، او براي شكست مقاومت هاي مردمي 90 دسته خميازه انداز را به كار گرفت تا آنان با استفاده از 540 قبض خمپاره 120 ميليمتري آتش پرحجمي را متوجه نقاط مسكوني شهر نمايند.

تنازع دو پديده حق و باطل و مرگ و زندگي در جريان اين حمله نابرابر كاملا مشهود بود و قواي بعثي خواستند با اشغال خرمشهر، حق زندگي را از مردم سلب كنند اما مردم با اتخاذ يك سلسله تدابير نظامي كه عمدتا ابتدايي و ابتكاري بود از پيشروي قواي دشمن جلوگيري كرده تا به زندگي شرافتمندانه خود ادامه دهند.

دفاع قهرمانانه در برابر تجاوز دشمن 35 روز ادامه داشت و در جريان آن بيش از 7 هزار تن از قواي متجاوز به هلاكت رسيدند. اما آنان سرانجام با افزايش واحدهاي كماندويي در چهارم آبان شهر را اشغال كردند.

با اشغال شهر به دستور فرماندهان ارتش عراق، كميته اي موسوم به كميته تخليه اموال تشكيل و عده اي از سربازان عراقي ماموريت يافتند تا بر اساس يك تقسيم بندي، اموال و اثاثيه هزاران واحد مسكوني را به بندر بصره منتقل كنند و در آنجا پس از حراج ، درامد حاصل از آن را در اختيار ارتش بعث قرار دهند.

در اين راستا بيش از 700 هزار تن كالاي تخليه شده در بندر و نيز 5 هزار دستگاه اتومبيل خارجي كه در بندر عظيم خرمشهر تخليه شده بود توسط غارتگران به يغما رفت.

متجاوزان تنها به غارت اموال بسنده نكردند، بلكه طرح تخريب كامل شهر را در دست داشتند، سرتيپ احمد زيدان فرمانده نيروي عراقي مستقر در خرمشهر دستور تخريب كامل شهر را داد و بر همن اساس كليه منازل به وسيله 300 تن تي ان تي تخريب شد.

علاوه بر آن بولدوزرهاي ارتش عراق براي تسطيح خرابي ها و ايجاد خاكريز در حاشيه شهر فعاليت خود را آغاز كردند. در ميان خرابي هاي خرمشهر انواع مين و تله هاي انفجاري نيز به كار گرفته شد و اين شهر در مدت 578 روز اسارت به تلي از خاك مبدل گردي و در پي ابتكار سرتيپ احمد زيدان كه در جريان فتح خرمشهر توسط قواي اسلام به هلاكت رسيدند به كلي ويران شد.

* آغاز عمليات بيت المقدس
عمليات بيت المقدس با هدف آزادسازي نقاط اشغال شده جنوب از دست قواي متجاوز عراقي در ساعت 30 دقيقه بامداد 10 ارديبهشت با رمز مقدس يا علي بن ابي طالب در بخش شمالي جاده اهواز- خرمشهر آغاز گرديد.

ظفرمندان اسلام متشكل از نيروهاي سپاه ارتش و بسيج در اولين دقايق آغاز عمليات به قلب دشمن يورش بردند و بخش شمالي جاده اهواز- خرمشهر را آزاد كردند.

آنان با قطع بخش مهمي از اين جاده در 95 كيلومتري شمال خرمشهر آتش خشم را بر بعثيون فرو ريخته و در ساعت 2 بامداد ضمن آزادسازي هويزه از طريق كرخه نور و طراح، توپخانه دشمن را به تصرف خود درآوردند، پاسگاه هاي رحماني يك و رحماني دو و دهكده سد عبود در حد فلاصل كارون و محور شرقي اهواز- خرمشهر آزاد شد و سه ساعت بعد نيروهاي اسلام از هويزه عبور كرده و به سوي مناطق جفير و كوشك پيش رفتند.

در اين مرحله از عمليات 800 كيلومتر مربع از اراضي اشغالي آزاد شد و ضمن انهدام تجهيزات و ادوات، 6 فروند از هواپيماهاي عراقي ساقط گرديد.

در اين حال رويترز، خبر آغاز بازپس گيري اراضي مناطق جنوبي ايران و پيشروي همه جانبه به سوي خرمشهر را مخاطره كرد.

در اين خبر آمده بود كه اولين جرقه هاي آتش قواي ايراني از زمين و هوا و عقب راني عراقيون شروع شده است.

صدام نيز به فرماندان نظامي اش اخطار كرد چنانچه اراضي از دست رفته بازپس گرفته نشود همه آنان را اعدام خواهد كرد.
در دومين روز عمليات، ارتفاع 182 در منطقه فكه آزاد شد و نيروهاي اسلام ضمن به هلاكت رساندن 700 مزدور عراقي، سه فروند هواپيماي دشمن را ساقط كردند.

مدافعان پرتلاش و خستگي ناپذير در روز 12 ارديبهشت با آغاز سومين مرحله عمليات بيت المقدس، جاده اهواز- خرمشهر را در منطقه ايستگاه حسينيه از كيلومتر 85 تا 105 در حوالي ايستگاههاي گرمدشت- نيم ايستگاه و ايستگاه 90 از لوث وجود متجاوزان پاكسازي كرده و به بخش شمالي خرمشهر و به حوالي انبارهاي عمومي شهر مسلط شدند.

دشمن، جهت بازپس گيري اراضي از دست رفته 4 بار اقدام به پاتك كرد كه هر بار با تحمل ضايعات بسيار مجبور به عقب نشيني شد و متعاقب آن رسانه هاي غربي ناچار به انتشار بخشي از واقعيات شدند.

خبرنگار گاردين، حمله ارتش ايران را قاطع ترين از نوع خود از آغاز جنگ تاكنون ذكر كرد و نوشت: در حال حاضر ارتش ايران در اوج اعتماد به نفس است و اين در حالي است كه در پشت مخالفين عراقي شان رژيمي قرار دارد كه اساس آن از هفته اي به هفته ديگر مورد ترديد و سوال است.

فرزندان اسلام و قرآن در ساعت 23 هفدهم ارديبهشت براي نخستين بار به خط مرزي رسيدند و با انهدام 70 درصد وسايل و ادوات دشمن در اين ناحيه بر اكثر راههاي ارتباطي در منطقه خرمشهر مسلط شدند.

در اين مرحله تيپ هاي 6 و 12 و 8 عراق متلاش شد و باقي مانده نفرات دشمن با 18 دستگاه تانك و نفربر خود را تسليم كردند.

قرارگاه تيپ 6 لشكر 3 زرهي به تصرف درآمد و سرهنگ يونس رشيد محمد فرمانده تيپ 24 به هلاكت رسيد و سرهنگ محمد رشيد سلمان فرمانده تيپ 6 به اسارت درآمد.

صبح روز هجدهم ارديبهشت پادگان حميد آزاد و فرار دشمن به سوي خطوط طلايه، جفير و كوشك آغاز شد و هويزه نجواي آزادي را سرداد و حال يا علي ديگر زمزمه رمز نيست كه فرياد آشكار رزم و فتح است، خداي هويزه، خداي دشت مظلوم جنوب، خداي جلگه غمدار و خونين خوزستان، خداي عزيزاني كه ماهها حرمت اين خاك لاله خيز را در ديدگان تيز و نگران خود داشتند، خداي روستائيان زنده به گور شده و خداي محرومان پيكارگر و پيكارگران محروم بر زمين تب كرده و عطشناك هويزه مژدگاني داد كه دشت پاره پاره شده، لباس آزادي را زيور تن كرده است.

ماهها مي گذشت كه اين جاي دوست داشتني و خواستني زمين، دست نابجاي تطاول و تاراج را در گلوگاه خود مي يافت و با همه كم نفسي تاب مي آورد و پاي مي داشت.

هويزه نه توپ بعث را تسليم شد و نه تانك صداميان را تمكين كرد ماهها صبورانه ضربتي را مترصد بود كه مهاجمان غفلتي را ميان مرگ مسلم با تسليم مخير كند و يادشان دهد كه زنده هاي زمين ما اگر دمي چند نفس حبس مي كنند بدان عزم است كه فرياد بزرگتر رزم را ساز كنند، و اينكه در فصل زيباي رهايي در سبزترين زمانه زمين فرصت طلايي شهامت و شرف خاك مجروح و مصدوم صحراي عاصي و كبود و پاره پاره هويزه هر كجايش محرابي شده است يا علي گويان، برآستانه اش بوسه ها از محبت و عشق مي زنند و هر سنگ ريزه اش را طواف ها از سرنياز طلب مي كنند.

عصر روز هجدهم ارديبهشت پس از قطع راههاي مهم و استراتژيك جفير كه اين منطقه را به هويزه، ويمه، كوشك و حميد متصل مي كند آزاد شد و 10 پاسگاه مرزي فعاليت رسمي خود را از سر گرفتند، جاده سوسنگر- هويزه به تصرف رزمندگان اسلام درآمد و شهر اهواز پس از 20 ماه از تيررس توپخانه دور برد و موشك هاي زمين به زمين متجاوزين خارج شده و اينك فرزندان اسلام مي روند تا با اتكال به خداوند در جبهه هاي رزم جوابگوي 1512 گلوله توپ و 34 فروند موشك شليك شده به سوي نقاط مسكوني اهواز كه 2055 شهيد و مجروح بر جاي گذاشت باشند.

در دهمين روز از آغاز عمليات غرور آفرين بيت المقدس ، رزمندگان اسلام به سمت شمال غربي جاده شلمچه- خرمشهر پيشروي كرده و با عبور از نهر عريض بر پل نو واقع در حوالي دهكده ولي عصر مسلط شده و با انهدام دو تيپ پياده و آزادسازي شلمچه توانستند 3400 كيلومتر مربع از خاك اشغال شده جنوب را از لوث وجود متجاوزين پاكسازي نمايند.

گروهاي تخريب پس از آزادسازي هويزه 98 هزار مين كاشته شده در اطراف اين شهر مظلوم و ويران شده را كشف و خنثي كردند در همين زمان تظاهرات در اكثر شهرهاي عراق شدت گرفت و در شهرهاي سليمانيه- اريبل- نجف و بصره حكومت نظامي اعلام شد و سرفرماندهي ارتش بعث چند دوره احتياط را براي جايگزيني نفرات بيشماراز دست رفته به خدمت سربازي احضار كرد و متعاقب آن از كشورهاي مرتجع منطقه تقاضاي 24 ميليارد دلار وام نمود.

توانمندان ارتش توحيد و سربازان گمنام و بي مدعاي امام روح اله، نستوه و خستگي ناپذير به دنبال 22 روز نبرد بي امان با آغاز سومين مرحله عمليات در شب دوم خرداد پاسگاه كوشك را به تصرف خود در آورده و از طريق پل نو به سمت شط العرب حركت كردند.

فريب خوردگان ارتش بعث دسته دسته در اطراف خرمشهر خود را تسليم قواي اسلام مي نمودند به طوري كه در ساعت 10:30 حدود 2 هزار نفر خود را تسليم كرده و در ساعت 13 تعداد آنان به 5 هزار و در ساعت 17 به 8 هزار نفر رسيد.

نيروهاي اسلام پس از 578 روز فراقت از اين خاك مقدس بار ديگر خود را به تربت پاك خرمشهر رساندند و ندا سر دادند: مسجدهامان را پس مي گيريم تا بانك الله اكبرمان بر بلنداي گلدسته ها، شرق و غرب جهان را به لرزه درآورد، هرگز مباد نماز جمعه مسجد جامع در زير سايه هاي كفر فرو رود.

رزمندگان ما از پل كارون به قلب تمامي محرومين و مستضعفين جهان پيوند خون زدند، امروز بازار سيف، راه آهن، ديزل آباد، فلكه دروازه، صفا، طالقاني، 40 متري عياره- فعليه- گمرك- سنتاب- چوئيده- فرشيد – جنت آباد- دژ- كمربندي- پليس راه- انبارهاي عمومي- فردوسي- هشترودي- امام خميني- قدوسي- مسجد جامع- حريرچي- شيلات – بازار ماهي فروشها- پل نو و هزاران نام آشناي ديگر مشهد حسين فهميده ها را در برابر ديدگان ما نمايش مي دهد و قطره هاي گرم اشك شادي را از گوشه چشمانمان سرازير مي كند زيرا اكنون خرمشهر پيش روي ماست.

رزمندگان ابتدا با پيشروي از جناح غربي خرمشهر مهمترين جاده تداركاتي دشمن را در شلمچه قطع و به پيشروي خود به سوي شهر ادامه دادند و راه دريايي دشمن دراروند رود را فتح كردند.

جناح ديگر عمليات، محور اهواز- خرمشهر بود، در اين محور رزمندگان با تصرف انبارهاي عمومي و ساختمان هاي نيمه تمام مسكوني بنادر و كشتيراني خرمشهر قواي دشمن را در حد فاصل حفار غربي و سيل بند به محاصره درآوردند و با تكميل حلفه محاصره كليه واحدهاي دشمن مركب از 10 گارد مرزي، تيپ 33 و 64 و تيپ هاي مستقل 120، 113، 38 و 223 و نيز نيروهاي دفاع الواجيات جيش الشعبي عراق به دام افتادند.

نيروهاي دشمن در داخل خرمشهر حدود 30 هزار نفر تخمين زده مي شدند كه بخشي از آنان كشته و حدود 13 هزار نفر به اسارت درآمدند. حمله رزمندگان ما سردرگمي عجيبي را در ميان قواي متجاوز موجب شد، ابتكار عمل از دستشان خارج گرديد و فرماندهان تيپ ها و لشكرها تنها به فكر نجات جان خود بودند.

از موارد عديده اي كه پس از فتح خرمشهر آشكار شد تعداد زياد اجساد سربازان و افسران عراقي بود كه در شط العرب غرق شده بودند، شايد آنان با سپردن خود به آب خواسته بودند از جهنمي كه صدام برايشان ايجاد كرده بود رهايي يابند.

با سقوط هلي كوپترهاي كمكي ، آخرين تلاش هاي صدام به ياس مبدل شد ساعتي بعد با انهدام مقر فرماندهي ارتش عراق در خرمشهر و سنگرهاي مخابراتي، ارتباط نيروهاي محاصره شده با قرارگاه هاي تاكتيكي شان در بصره قطع گرديد. اضطراب فرماندهان عراقي كاملا مشهود بود آنها با داشتن تجارب كافي از نحوه تسليم شدن و به كار بردن انواع حقه ها، سعي كردند با تسليم شدن، خود را از مرگ حتمي نجات دهند.

موضوع ديگر كه باعث مي شود انسان نسبت به معادلات نظامي بي تفاوت شود وجود استحكامات وسيع در اطراف خرمشهر بود، دشمن در سراسر شهر دژهاي پولادين ساخته بود، وجود ميادين وسيع مين، تيرآهن ها و تيركهاي عمودي كه براي ممانعت از فرود چتر بازان كاسته شده بود و نيز سنگرهاي بتوني و سيم هاي خاردار و موانع عبور تانك همه و همه حكايت از آن داشت كه صدام براي حفظ خرمشهر كليه وسايل دفاعي زميني را به كار گرفته اما اين موانع دربرابر اراده خلل ناپذير قواي جان بركف ما دوام نياورد و خرمشهر آزاد شد.

دشمن نيامده بود كه خود برود، نيامد كه فوج فوج تسليم شود بلكه قدرت و اقتدار رزمندگان اسلام بود كه آنها را ناگريز به فرار يا تسليم كرد، رزمندگان خداجوي، 25 روز جنگيدند تا خود را به دروازه هاي خرمشهر رساندند. موانع را برداشتند تا بتوانند به مسجد جامع برسند .
حاصل عمليات 25 روزه بيت المقدس، براي كشورمان، بازپس گيري 5185 كيلومتر مربع خاك اشغال شده، بازپس گيري خرمشهر قهرمان و براي دشمن متجاوز 37 هزار كشته و زخمي، 20 هزار اسير و از دست دادن 40 فروند هواپيما، دههاي هلي كوپتر، 119 دستگاه تانك و نفربر و هزاران قبضه سلاح سبك و نيمه سنگين بود.

سالروز آزاد سازي خرمشهر بر حماسه سازان دفاع مقدس ملت شريف ايران مبارك باد.