دور باطل "مدیریت ناکارآمد"

فرارو- محمود احمدی نژاد پس از هشت سال مدیریت کشور به شیوه خاص خود این روزها نتایج این مدیریت را مشاهده می کند. در این میان وضعیت اقتصادی کشور بیش از هر حوزه ای موجب ایجاد چالش برای احمدی نژاد شده است؛ به طوری که وی سعی می کند در روزهای پایانی صدارت خود بر دولت با شیوه دستوری وضعیت اقتصاد را کنترل کند.

در این راستا است که وی روزی به خودروسازان دستور می دهد قیمت محصولات خود را پایین بیاورند و روزی دیگر به مدیران عامل بانک ها دستور می دهد که نرخ های کاذب ارز را بشکنند.

آیا احمدی‌نژاد در دور مدیریت خود گیر کرده است؟ چرا شیوه مدیریتی محمود احمدی نژاد ناکارآمد بوده است؟ اشکال کار شیوه مدیریتی وی کجاست؟ آیا با شیوه دستوری می توان اقتصاد را اداره کرد؟

دکتر مصطفی شریف استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «در نامه ای که چندی پیش جمعی از اقتصاددانان خطاب به آقای احمدی نژاد نوشته بودند، در حوزه های مختلف ایراداتی که وارد بود را متذکر و پیشنهاداتی جهت رفع آن ارائه کرده بودند.»

وی ادامه داد: «هر مدیری با توجه به زمینه و سابقه ذهنی و مدیریتی که دارد شیوه ای برای مدیریت انتخاب می کند؛ منتهی مشکلی که در ایران وجود دارد این است که مدیران ما دائم در حال تجربه هستند. یعنی یکی از اشکالات اساسی در ایران این است که از تجارب دیگران و حتی از تجارب قبلی خود استفاده نمی کنیم.»

وی افزود: «به طور مثال وقتی بنده مدیر نهادی می شوم، در حالی که قبل از بنده چندین مدیر در آن نهاد خدمت کرده اند اما من به هیچ وجه بررسی نمی کنم که آنها چکار کردند و آیا کار آن ها درست بوده یا خیر که اگر درست بود همان راه را ادامه دهم و اگر غلط بود بررسی کنم اشکال کار کجا بوده است.»

این استاد دانشگاه با بیان اینکه اساسی ترین سوالی که اقتصاد کلان وجود دارد این است که اصلا فایده اقتصاد کلان چیست، گفت: «در پاسخ گفته می شود فایده اقتصاد کلان دو چیز است. اول پیش بینی مسائل و موضوعات مرتبط با وضعیت اقتصادی در آینده و دوم اصلاح سیاست های گذشته.»

وی ادامه داد: «لذا اگر کارهای قبلی را بررسی و مطالعه نکنیم و دست به تصمیمات خلق الساعه بزنیم نتیجه آن همین می شود که در یک روز قیمت فلان کالا یا فلان ارز یک دفعه بالا می رود و یک دفعه پایین می آید.»

شریف در پاسخ به این سوال که آیا شیوه دستوری در اقتصاد جواب می دهد که با دستور بخواهیم نظام قیمت ها را کنترل کنیم؟، گفت: «اگر این دستور همواره ادامه داشته باشد و ساختار اقتصاد کشور در مجموع یک ساختار دستوری باشد بله جواب می دهد.»

وی ادامه داد: «شیوه دستوری را به اقتصادهای متمرکز و صد در صد دولتی اطلاق می کنند. یعنی اقتصادهایی که با دستور اعلام می شود فلان کار انجام شود و فلان کار انجام نشود.»

وی افزود: «ولی ما که ادعا داریم اقتصادمان متمرکز نیست، این شیوه جواب نمی دهد.»

این کارشناس مسائل اقتصادی تصریح کرد: «لذا مادامی که این دستور توسط عوامل مربوطه پیگیری و پشتیبانی شود و تمهیدات لازم در ارتباط با تامین این دستور فراهم شود می تواند اثراتی داشته باشد. اما به محض اینکه این دستور و تمهیدات و پشتیبانی آن برداشته شود با نوساناتی به جایگاه خود برمی گردد.»

وی افزود: «یعنی اینطور نیست که اگر پشتوانه این دستور برداشته شود به جایگاه صحیح خود بازگردد؛ بلکه در جایگاه جدیدی قرار می گیرد تا بعد با افت و خیزها و نوساناتی به سمت جایگاه مناسب خود باز می گردد.»

شریف اظهار کرد: «شیوه آزمون و خطا فقط مربوط به دولت آقای احمدی نژاد نبوده و ما در مجموع از این شیوه زیاد استفاه کردیم و این دولت هم یکی از آنها است؛ اما در این دولت خیلی بیشتر از این شیوه استفاده شده است.»

وی ادامه داد: «یعنی ببینید تاکنون تا چه میزان تصمیمات مختلف اخذ شده و سپس این تصمیمات لغو یا اصلاح شده است. البته آزمون و خطا کار غلطی نیست، اما به شرطی که نتیجه آن آزمون و خطا را برای تصمیمات آینده به کار گرفت.»

شریف در پاسخ به این سوال که آیا در هشت سال اخیر و نسبت به گذشته تصمیم گیری ها بیشتر بر مدار یک نفر نچرخیده است و اینکه یک نفر بخواهد بدون مشورت تصمیمات را اخذ کند؟، گفت: «چرا؛ اتفاقا ما در نامه اخیر این موضوع را عنوان کردیم. یعنی استفاده از نظرات دیگران و به خصوص کارشناسان خبره مربوطه در هشت سال اخیر کاهش پیدا کرده است.»

وی افزود: «در هیچ کجای دنیا یک نفر و حتی یک گروه نتوانستند مجمع جمیع چیزهایی که برای اداره یک اقتصاد یا مملکت لازم است باشند. بنابراین حتما از بازوان مشورتی دیگران استفاده می کنند و باید استفاده کنند.»